Een paar jaar geleden was er een film gemaakt door dhr. Wilders, partijleider van de PVV in Nederland, waarin een duidelijk standpunt werd ingenomen over de Islam. Het filmpje, Fitna geheten (‘strijd’), is een aaneenschakeling van terreurdaden gepleegd door mensen die zeggen te handelen in naam van de Islam. De bedoeling van het filmpje was om mensen te waarschuwen voor het intrinsieke kwaad dat de Islam in zich draagt.
Heel goedbedoelend Nederland ging, om het eens zeer plat te zeggen in mijn moedertaal, ‘over de zeik’ over dit filmpje. Moslims zouden worden weggezet als terroristen en het zou de haat en tweedeling in de samenleving enkel doen toenemen. Excuses werden aangeboden vanuit de regering en deze had grote moeite om aan hun buitenlandse collega’s (m.n. die in moslimlanden) uit te leggen dat het hier om een mening gaat van een persoon en niet om de mening van de regering. Bij deze excuses werd dan ook verteld dat dhr. Wilders in onze samenleving geniet van de vrijheid van meningsuiting en dat wij dat een groot goed vinden. Een recht dat vandaag weer een belangrijk onderwerp van gesprek is.
De scriba van de protestantse kerk in Nederland deed hier nog een schepje bovenop en ging met een delegatie naar Cairo om daar zijn verontschuldigingen aan te bieden voor belediging van de Islam namens de protestantse kerk. Een leidinggevende christen verontschuldigt zich dus en neemt daarmee afstand van een film die niet door de kerk is gemaakt en zelfs geen christelijke achtergrond heeft. Dit om te tonen dat de kerk niet achter de inhoud staat.
Japan heeft onlangs verontschuldigingen aangeboden voor misdaden begaan in de WO II.
De paus heeft zich verontschuldigd voor de minachting en vervolging van Joden en op een ander moment voor de slachtpartij die kruisvaarders hadden aangericht in het toenmalige Constantinopel (1204).
Nederland betuigt diepe spijt en berouw over haar slavernijverleden.
Italië heeft excuses aangeboden voor het koloniale verleden in Libië.
Verontschuldigingen aangeboden voor zaken die begaan zijn door onze voorouders, door mensen die allang dood en begraven zijn, gedaan in een andere tijd en met andere politieke en sociale opvattingen. Zaken die niet goed te praten zijn, maar waarvoor wij zelf toch niet echt meer verantwoordelijk gesteld kunnen worden. Zaken die met de verontschuldigingen afgesloten worden en waarmee we afstand nemen van de opvattingen die erachter schuil gaan. Met deze excuses kijken we niet alleen achterom, maar ook vooruit: zo mag het nooit meer gaan!
Na de aanslagen in New York, Madrid, Londen, Brussel en nu Parijs gaan er af en toe stemmen op die zich afvragen waar de moslims blijven die zich uitspreken tegen deze terreurdaden begaan in naam van dezelfde religie die zij ook belijden. Er zijn mensen die zeggen dat moslims zich niet hoeven uit te spreken, want hoe kunnen zij verantwoordelijk gesteld worden voor iets dat zij niet hebben gedaan? Derhalve is het evident dat zij niet extra gaan benadrukken dat ze het er niet mee eens zijn. Anderen stellen dan juist dat de stem vanuit de moslimwereld noodzakelijk is om het extremisme te bestrijden. We moeten schouder aan schouder staan tegen geweld en elke stem die deze weerzinwekkende aanslagen veroordeelt is een stem voor vrede.
Van zodra een christen iets doet dat in onze ogen de vrede bedreigt zijn we er (terecht) als de kippen bij om er afstand van te nemen: niet in mijn naam, vriend! Wij als christenen, als kerk, nemen bijvoorbeeld afstand van die zotten die demonstreren tegen de Amerikaanse soldaten en de dood van soldaten ziet als een straf van God voor homofilie. Wij nemen afstand van ds. Jones die de Koran wilde verbranden, wij stellen duidelijk dat dit niet de houding is van het merendeel van de christenen. Wanneer er een aanslag gepleegd zou worden door een christen, nemen wij daar in de kerken en op alle nieuwssites direct afstand van, duidelijk en ondubbelzinnig.
Waarom horen we deze geluiden uit de moslimwereld zo weinig? Waarom geen hele scherpe veroordelingen van dit geweld? Waarom wijst bijvoorbeeld premier Erdogan van Turkije naar onze landen als verklaring voor de aanslagen in Parijs in plaats van dit geweld expliciet te veroordelen, zonder meer?
Wanneer we aanslag na aanslag zien in Pakistan (herinnert u zich de school nog?), Syrië, Irak, Nigeria (hele dorpen zijn deze week afgeslacht, mannen, vrouwen en kinderen), Jemen, Egypte, Afghanistan en nu ook in onze landen en allemaal door mensen die beweren deze moordpartijen uit te voeren in naam van hun geloof, zou het dan niet te verwachten zijn dat moslims zich uitspreken tegen deze zogenaamde ‘kaping’ van hun godsdienst? Zou het dan niet verstandig en wenselijk zijn als moslims zich zouden uitspreken voor vrede en duidelijk maken dat deze aanslagen niet in hun naam gebeuren, dat hun beleving van de Islam een andere is? Dat zou pas een krachtig signaal kunnen zijn tegen de terreur en het extremisme en de angst kunnen wegnemen die zich begint te nestelen in het hart van mensen die elke dag opnieuw geconfronteerd worden met dood en verderf in naam van deze religie.
We kunnen inderdaad moslims niet verantwoordelijk stellen voor de ellende die medegelovigen aanrichten op deze wereld, maar we kunnen wel aan hen vragen én verwachten dat zij zich duidelijk en helder distantiëren van hun geloofsgenoten die per slot van rekening eveneens hetzelfde geloof zeggen te belijden, maar zich blijkbaar anders laten ‘inspireren’. We kunnen niet blijven zwijgen, niet als de vrede en onderlinge verhoudingen onder druk komen te staan. We moeten ons uitspreken voor vrede en tolerantie, christenen en moslims, wij allemaal.
Arjan Knop
Protestantse Stemmen in België 
Veel imams spraken zich direct uit tegen geweld, en de monotheïstische godsdiensten in België publiceerden samen een duidelijke verklaring. Onderling respect is een vereiste in een democratie (die een goed georganiseerd meningsverschil is), maar bewuste beledigingen – ook met cartoons – betekenen voor moslims een nodeloze provocatie. Daarom ben ik geen Charlie.
Ik ben ook geen Charlie, Rudy, maar die cartoons hadden niet belediging tot doel. Satire kan een vorm van profetie zijn. Protest tegen alle geweld en extremisme is dat ook. Gelukkig dat daar al gezamenlijke stappen in zijn gezet, Arjan. Of vind je die niet voldoende?
Vrijheid van meningsuiting is voor mij een absoluut recht en dus niet aantastbaar. Onze gehele samenleving is gebaseerd op het principe dat iedereen een mening mag geven, zonder daarvoor veroordeeld te worden of voor geweld moet vrezen. De grens ligt uiteraard bij het oproepen tot haat en geweld. Een ander hoeft daarbij geen aanstoot te nemen aan mijn woorden. Indien hij of zij dat wel doet is dat een eigen keuze. Wij christenen kunnen ons ook dagelijks beledigd voelen (ik denk bijvoorbeeld aan wat cabaretiers op de planken brengen over ons geloof of het kunstwerk van enkele jaren geleden met als titel ‘Piss Christ’), maar meestal halen we gewoon onze schouders op en gaan door met ons werk. Live and let live… Niet beledigd worden is overigens geen recht. Als we daarvan uit moeten gaan kunnen we helemaal niets meer zeggen: er zal altijd wel iemand beledigd zijn.
En, Petra, om op je vraag te antwoorden: getuige de teneur van mijn artikel zal het duidelijk zijn dat ik inderdaad vind dat het absoluut niet voldoende is.
Als ik Arjan Knop goed begrijp zouden de moslims en groupe zich duidelijk moeten uitspreken tegen de terreurdaden van hun fundamentalistische en extremistische geloofsgenoten. Doen zij dit niet dan zijn ze kennelijk een stukje mede verantwoordelijk voor wat er zoal in de naam van Allah gebeurt.
Ik heb nimmer dezelfde opmerking/oproep gehoord toen onze Amerikaanse ‘geloofsgenoten’ (?) Irak en Afghanistan binnenvielen, om nog niet te spreken over de talloze interventies vanwege allerhande Westerse naties met christelijke roots. Er waren weliswaar allerhande betogingen tegen bijv. het Bush-beleid, maar nimmer werd gesteld dat het Amerikaanse volk zich en groupe zich zou dienen uit te spreken tegen de daden van oorlogszuchtige haviken binnen hun maatschappij om zodoende niet betiteld te worden als ‘mede-verantwoordelijk’.
Vergeten we overigens niet dat het afschuwelijke gedrag van fundamentalistische gelovigen van alle tijden en van alle religies is (cf. onze godsdienstoorlogen van pakweg een 400 jaar geleden en de ene verkettering nà de andere door de ene kerkgemeenschap t.o.v. de andere en dit zelfs binnen dezelfde alliantie).
Gelukkig hebben wij de verlichtingsperiode gekend en zijn we getemperd door allerlei normen en wetten en hebben we de religie meer en meer buiten de politiek gehouden. Dit zal ook wel ooit’s in de moslimwereld aan bod komen; kennelijk is de tijd er nog niet rijp voor en is het wel een zaak voor het Westen om te helpen en in te grijpen – waar nodig – zonder daarom een superieure houding aan te meten en een nieuwe vorm van kolonialisme (een economische variant op de vroegere politiek versie) na te streven. Immers : voor een groot deel is wat er nu gebeurt in de moslimwereld een gevolg van dat economisch kolonialisme van het Westen met zijn zogenaamde christelijke waarden.
Hallo iedereen hier aanwezig.
Ik geloof dat meneer Knop hier een zeer goed stukje schreef:
“Niet beledigd worden is overigens geen recht. Als we daarvan uit moeten gaan kunnen we helemaal niets meer zeggen: er zal altijd wel iemand beledigd zijn.”
Als de vrijheid van meningsuiting wordt weggenomen (of sterk verminderd), waar komen wij evangelisten dan terecht?